Czujki lub inaczej detektory to podstawowy element ka¿dego systemu sygnalizacji w³amania i napadu. G³ównym zadaniem tego urz±dzenia jest dostarczanie ró¿nych informacji do centrali alarmowej, która odpowiada za analizê tych informacji i podejmowanie okre¶lonych dzia³añ. W przypadku gdy centrala alarmowa zinterpretuje wykryte przez czujkê zdarzenie jako sytuacje alarmow±, wyda rozkaz odpowiednim urz±dzeniom, aby te w okre¶lony sposób zareagowa³y.
Wszystkie bod¼ce jakie docieraj± z czujek do centrali alarmowej, pozwalaj± systemowi reagowaæ i dzia³aæ. Rozró¿niamy wiele rodzajów detektorów, które reaguj± na ró¿ne bod¼ce. We wspó³czesnych systemach sygnalizacji w³amania i napadu s± to najczê¶ciej czujki: ruchu (podczerwieni – aktywne i pasywne), ultrad¼wiêkowe, mikrofalowe, wibracyjne, inercyjne, zbicia szk³a, magnetyczne oraz dualne, stanowi±ce kombinacjê dwóch ró¿nych technik. Do odpowiedniego zabezpieczenia obiektu (np. domu jednorodzinnego) przed w³amaniem nie jest konieczne korzystanie ze wszystkich rodzajów - wystarczaj± jedynie czujki ruchu PIR, zbicia szyby, czujki magnetyczne (kontaktrony) i dualne.
Czujki ruchu PIR (Passive Infra Red)
Detektory ruchu (czujki PIR) to g³ówny element wewnêtrznej linii obrony ka¿dego systemu sygnalizacji w³amania i napadu. Pasywne czujki podczerwieni PIR reaguj± na poruszaj±ce siê i emituj±ce ciep³o obiekty (reaguj± gdy system jest uzbrojony – stan alarmowy). Ich g³ównym zadaniem jest informowanie centrali alarmowej o naruszeniu strefy chronionej, która jest przez nie nadzorowana. Podstawa dzia³ania czujek ruchu PIR opiera siê na pomiarze promieniowania cieplnego, które emituj± poruszaj±ce siê obiekty. Jest to zakres promieniowania podczerwonego, które dla oka ludzkiego pozostaje niewidoczne. W momencie wtargniêcia do strefy nadzorowanej, czujki pasywne podczerwieni wykrywaj± to niewidoczne dla oka ludzkiego promieniowanie w miejscach, gdzie z punkty pracy systemu alarmowego nie powinno ich byæ. Czujki PIR koncentruj± siê g³ównie na gwa³townych zmian temperatury w swoim polu widzenia, których w 99% przypadków ¼ród³em s± poruszaj±ce siê osoby.
Czujki dualne
Dualne czujki stosuje siê w miejscach, gdzie istnieje du¿e ryzyko czêstych i gwa³townych zmian temperatury (np. w pobli¿u znajduje siê piec lub klimatyzator). W takich przypadkach nie zaleca siê stosowaæ czujek PIR (reaguj± na ciep³o), gdy¿ mog± one generowaæ du¿± ilo¶æ fa³szywych alarmów. Czujki dualne to detektory, których charakterystyka wykrywania opiera siê na dwóch ró¿nych technikach (np. po³±czenie techniki podczerwieni z mikrofalow± – zasada dzia³ania radaru), dziêki czemu uzyskuje siê wiêksz± skuteczno¶æ dzia³ania i eliminuje potencjalne fa³szywe alarmy. W tym momencie warto przybli¿yæ nieco technikê detekcji za pomoc± fal mikrofalowych. Umieszczony w czujce dualnej nadajnik mikrofalowy emituje fale, które odbijaj± siê od napotkanych na swojej drodze obiektów i trafiaj± odbiornika. Odbiornik na podstawie analizy odebranego sygna³u okre¶la, które obiekty siê poruszaj± (analiza na podstawie zjawiska Dopplera) i s± interesuj±ce z punktu pracy systemu alarmowego. Reakcja systemu alarmowego w przypadku wspó³pracy z czujkami dualnymi nastêpuje jedynie w sytuacji gdy obie techniki wykryj± ruch, co tym samym zmniejsza ryzyko wyst±pienia fa³szywego alarmu wywo³anego np. przez klimatyzator czy szybko nagrzewaj±cy siê piec.
Czujki zbicia szyby
W du¿ej czê¶ci przypadków w³amañ, wtargniêcie do obiektu poprzedzane jest wybiciem szyby w oknie. Tego typu zdarzenia wykrywaj± czujki zbicia szyby. Czujka zbicia szyby to podstawowy element pierwszej linii ochrony systemu alarmowego. Obecnie praktycznie wszystkie czujki zbicia szyby, które s± dostêpne na rynku urz±dzeñ alarmowych to urz±dzenia mikrofonowe. Jak wiadomo zbiciu szyby towarzyszy charakterystyczny d¼wiêk. Akustyczne czujki zbicia szk³a s± wyposa¿ane w mikrofony, których charakterystyka pracy jest odpowiednio dostrojona do czêstotliwo¶ci d¼wiêku, który towarzyszy zbiciu szyby. Wszystkie inne dziêki takie jak muzyka czy dzwonek telefonu s± ignorowane. Detektor zbicia szyby informuje centralê alarmow± o danym zdarzeniu tylko w sytuacji gdy d¼wiêk t³uczenia szk³a (d¼wiêk wysokiej czêstotliwo¶ci) poprzedzony zosta³ d¼wiêkiem uderzenia (d¼wiêk niskiej czêstotliwo¶ci).
Czujki magnetyczne (kontaktrony)
Czujki magnetyczne podobnie jak czujki zbicia szyby to jeden z podstawowych elementów pierwszej linii ochrony systemu alarmowego. Jest to element który s³u¿y do zabezpieczania drzwi, okien, bram gara¿owych czy w³azów na dach. Wszystkie czujki magnetyczne sk³adaj± siê z dwóch podstawowych elementów, mianowicie magnesu i kontaktronu. Ich zasada dzia³ania jest niezwykle prosta. Urz±dzenia tego typu reaguj± w momencie gdy kontaktron przestanie byæ w polu dzia³ania magnesu (oddali siê od niego) np. na skutek otworzenia drzwi. Informacja o naruszeniu pola magnetycznego jest przekazywana do centrali alarmowej, która to nastêpnie podejmuje odpowiednie dzia³ania.